Blaasstenen (Stenen in de blaas) bij een konijn wordt Urolithiasis genoemd. Normale urine van een konijn mag een beetje troebel zijn. Het is een probleem als er in de urine van je konijn gruis of zand te vinden is. In dit stuk zal er ingegaan worden op het ontstaan en de behandeling van blaasstenen bij het konijn.
Konijnen hebben een ongebruikelijk calciumhuishouding. Bij honden en katten wordt de opname van calcium streng geregeld. Als er voldoende calcium is opgenomen, dan wordt de rest via de ontlasting uitgescheiden. Bij konijnen wordt altijd al het calcium uit het voer opgenomen, ongeacht of het lichaam het nodig heeft of niet. Het teveel aan calcium zal dan via de nieren en blaas naar buiten moeten. Normaal levert dit weinig problemen op (de troebele urine), echter in sommige omstandigheden gaat dit calcium klonteren in de blaas van je konijn en kunnen er blaasstenen ontstaan.
De ietwat vreemde calciumhuishouding van je konijn is geen reden op zichzelf om blaasstenen te krijgen, vaak moet er meer tegelijk spelen voordat je konijn last krijgt. Een uitzonderlijk hoog gehalte aan calcium in het voer (of drinkwater) kan zorgen voor blaasstenen. Daarnaast kunnen er zaken zijn die ervoor zorgen dat je konijn niet normaal kan urineren (bijvoorbeeld abcessen, blaaszand en vergroeiingen), hierdoor kunnen er gemakkelijker stenen gevormd worden in de blaas.
Ook onvoldoende plassen of te weinig wateropname kan leiden tot blaasstenen. Dit kan ontstaan doordat je konijn bijvoorbeeld pijn heeft. Hij/zij zal dan minder bewegen en minder plassen. Konijnen willen immers niet in hun eigen urine zitten. Je konijn houdt de plas dan liever nog even wat langer op. Een te kleine kooi kan ook zorgen voor blaasstenen, je konijn gaat vermijden om in zijn/haar eigen urine te zitten door niet meer te plassen.
Ook te dikke konijnen hebben moeite, niet alleen met plassen, maar ook met zich verplaatsen door het hok. Hierdoor zullen ze de urine langer ophouden dan konijnen die niet te dik zijn.
Daarnaast hebben gesteriliseerde konijnen en konijnen die alleen gehuisvest zijn, weinig behoefte om hun territorium af te bakenen. Deze dieren zijn hierdoor geneigd minder vaak te plassen.
Je konijn zal afwijkend plasgedrag vertonen. Bijvoorbeeld heel vaak kleine beetjes plassen. Of plassen op vreemde plekken. Je konijn kan ook pijn laten zien tijdens het plassen. Rode urine is niet ongewoon. Ook buiten het plassen kan je konijn met een gekromde rug zitten of een gespannen buik hebben. Dit zijn tekenen van pijn. Ook tandenknarsen hoort hierbij.
De eetlust van je konijn kan verminderd zijn of helemaal verdwenen. Ook kan je konijn sloom zijn. In sommige gevallen gaat je konijn juist extra veel drinken en/of plassen en kan hij/zij zelfs uitgedroogd raken.
De diagnose kan gesteld worden door je dierenarts. Deze zal in de buik van je konijn naar de blaas voelen. Daarnaast kan het hem/haar enorm helpen als jij alvast wat urine meebrengt. Het beste is om hier verse urine voor te hebben. Verse urine is urine van niet meer dan 4u oud die het liefst bewaard is in de koelkast. Vaak zal je dierenarts een röntgenfoto maken van je konijn, hierop zijn de blaasstenen (en eventueel zand) goed te zien. In sommige gevallen zal de dierenarts ook nog wat ‘steriele’ urine willen van je konijn. Bij veel konijnen met blaasstenen wordt ook een blaasontsteking gezien die veroorzaakt wordt door bacteriën. Om dit goed te kunnen onderzoeken moet je dierenarts met een naald in de blaas van je konijn prikken. Dit is niet pijnlijk voor je konijn en levert heel veel informatie op voor je dierenarts!
Het operatief verwijderen van de blaasstenen is eigenlijk de enige ‘echte’ oplossing voor blaasstenen. Je konijn moet hiervoor onder narcose. Gelukkig is de operatie zelf niet zo ingrijpend en zal je konijn relatief snel herstellen. Als er alleen maar blaaszand aanwezig is, kan je dierenarts overwegen om de blaas te spoelen. Hij/zij zal dit doen terwijl je konijn onder sedatie of anesthesie is, de buik van je konijn hoeft dan niet open gemaakt te worden.
Na de operatie of het spoelen van de blaas zal jij je konijn nog een tijdje pijnstillers moeten geven. Deze zijn niet alleen om de pijn van de operatie te verminderen, maar ook om de ontsteking die nog in de blaas zit te verminderen. Als de stenen of het zand uit de blaas is, is de blaas niet direct genezen. Het is dus heel belangrijk om deze ontstekingsremmers te geven.
Als je konijn daarnaast ook een bacteriële blaasontsteking heeft, zal je dierenarts je antibiotica meegeven voor je konijn. Veel konijnen knappen na een behandeling en met medicijnen, binnen enkele dagen op.
Meerdere zaken kunnen van invloed zijn op het ontstaan van blaasstenen. Het is niet alleen heel belangrijk om te voorkomen dat je konijn te dik wordt, ook andere problemen waardoor je konijn mogelijk pijn heeft en minder wil drinken, moet je snel aanpakken. Daarnaast is het belangrijk goed op het calciumgehalte in het voer te letten. Bij konijnenvoer van betere kwaliteit kun je er altijd vanuit gaan dat er nooit teveel calcium inzit. Knaagstenen kun je beter achterwege laten!
Als je konijn vaak last heeft van blaasstenen of –zand, dan kun je in overleg met je dierenarts kiezen voor bepaald voer waar weinig calcium inzit. Let er altijd op dat het wel noodzakelijk is dat je konijn calcium binnenkrijgt, dus je mag nooit voer geven waar helemaal geen calcium inzit.