Staart- en maaneczeem is ook bekend onder de naam zomereczeem of Sweet-Itch. Het wordt veroorzaakt door het speeksel van kleine muggen (Culicoides, knutten). Het is de meest voorkomende allergie bij paarden en kan voor ernstige problemen zorgen.
Zomereczeem heeft een genetisch karakter en komt vaker voor bij Friezen, Fjorden, Tinkers, IJslanders, Haflingers, Welsh pony’s en New Forest pony’s.
In het geval van zomereczeem, is je paard extreem gevoelig voor beten van de knut. Een enkele beet kan dan al tot serieuze problemen leiden. Vrouwelijke muggen zijn afhankelijk van bloed om eieren te kunnen leggen. Ze zullen je paard bijten, tijdens deze beet laten ze wat speeksel achter in de huid van je paard. De allergische reactie is specifiek gericht op een bepaald onderdeel van het speeksel wat alleen bij deze soort mug voorkomt. Een paard met zomereczeem zal dus niet zo heftig reageren op een beet van een andere mug.
Hoe meer muggen er voorkomen, hoe groter de kans op het ontstaan van de aandoening. De muggen kunnen vanaf maart tot en met oktober actief zijn, maar zijn dit vaak alleen tijdens de zomermaanden. Ze steken voornamelijk bij zonsopgang en zonsondergang. De knutten houden zich op rond water, bomen en struikgewas en houden niet van zonlicht en wind.
In principe wel. Toch ontwikkeld niet ieder paard een allergie op muggenbeten. Dit is heel vergelijkbaar met bijvoorbeeld een pinda-allergie bij mensen. Sommige mensen kunnen gewoon pinda’s eten, terwijl andere mensen al problemen krijgen als ze de noten aanraken. Ook is het zo dat een allergie zich meestal pas op latere leeftijd ontwikkeld en niet altijd al aanwezig is vanaf de geboorte. Vaak moet je paard eerst een aantal keer in aanraking zijn geweest met knutten, voordat er een allergische reactie ontstaat. Daarom worden de eerste verschijnselen meestal pas vanaf het tweede levensjaar gezien.
Gewoonlijk zie je de allergie voor het eerst als je paard tussen de 3 en 6 jaar oud is, maar het kan theoretisch op iedere leeftijd ontstaan. Elk jaar zullen de klachten verergeren ten opzichte van het vorige jaar, dit komt omdat de overgevoeligheidsreactie iedere keer opnieuw geactiveerd wordt als je paard in aanraking komt met de knutten.
Door de allergische reactie ontstaat er jeuk. Door de jeuk gaan de paarden schuren en vaak worden ze onrustig. De jeuk is seizoensgebonden en begint meestal bij de staart en/of manen. Paarden zullen van alles gebruiken om zich aan te schuren, zoals drinkbakken, voerbakken, staldeuren en tuinhekken. Het schuren is vaak onophoudelijk en tot bloedens toe. Door het schuren zullen in eerste instantie haren afbreken, daarna ontstaat een schilferige huid. Door het vele schuren ontstaan er ook open plekken en korsten. Na verloop van tijd zorgen herhaaldelijke ontstekingen voor kale plekken en verdikking van de huid. Vooral de aanzet van de staart en tussen de manen wordt aangedaan door het vele schuren, vandaar de naam. Ook andere delen van het lichaam kunnen door het schuren aangedaan worden, zoals de buik en het hoofd- en/of halsgebied. Paarden kunnen zichzelf ook gaan bijten.
Het enige effectieve middel is het wegnemen van de oorzaak, de knutten. Die zijn met geen mogelijk allemaal dood te maken en dus is de belangrijkste maatregel voorkomen dat je paard gebeten wordt. Dit kan op vele manieren; denk bijvoorbeeld aan het opstallen van je paard tijdens zonsopgang en zonsondergang. Ook bestaan er speciale eczeemdekens die je paard goed beschermen tegen de insecten (te vinden in onze webshop). Er zijn ook speciale spray’s op de markt die insecten verdrijven. Wat in sommige gevallen ook wil helpen is het verplaatsen van je paard naar een open en winderige weide.
Als het probleem heel ernstig is, kan je dierenarts een jeukstillend medicijn voorschrijven. Ook kunnen er huidbeschadigingen ontstaan door het schuren die kunnen gaan infecteren. In al die gevallen is het noodzakelijk contact op te nemen met je dierenarts. Ook bij erge jeukklachten kun je het beste contact opnemen met je dierenarts voor de juiste therapie.
Je kunt beter niet alles weghalen waar je paard zich aan kan schuren. Dit is heel onvriendelijk naar je paard toe. Hij/zij zal zich dan niet meer tot bloedens toe kunnen schuren, maar de jeuk gaat onverminderd door. Het is veel beter om een oplossing te vinden dan te hopen dat het vanzelf weer overgaat.